Hiện nay, nguồn gốc cánh đồng chum cổ trên cao nguyên Xiêng Khoảng vẫn còn là bí ẩn. Chỉ biết rằng những chiếc chum cổ thạch với đa dạng hình dáng, kích thước khác nhau đã tồn tại ở đây hàng ngàn năm. Chúng có thể là chìa khóa mở ra một nền văn hóa đặc sắc. Nền văn hóa ấy đến nay vẫn vượt ngoài tầm hiểu biết của con người.
Cánh đồng chum đầy bí ẩn tại Lào
Cánh đồng chum cổ đại - di sản văn hóa thế giới
Cánh đồng chum nằm tại cao nguyên Mương Phuôn, Xiêng Khoảng, Lào. Tên tiếng Lào của địa danh này là Thồng Hảy Hín, tiếng anh là Plains of Jars. Nó được biết đến như một cảnh quan khảo cổ cổ thạch nổi tiếng khu vực Đông Nam Á. Nơi đây tụ hợp gần 2000 chum đá có niên đại từ 1.500 - 2.000 năm. Chúng nằm rải rác ở nhiều điểm khác nhau trên cao nguyên Mương Phuôn. Mỗi nơi có số lượng chum từ một đến vài trăm chiếc. Chiếc lớn nhất ước tính cao lên đến 3m, nặng 14 tấn.
Hiện điểm du lịch bí ẩn tại Lào này chỉ có 3 điểm mở cửa đón khách tham quan. Chúng bao gồm Bản Sua, Lắt Sén và Bảng Ang. Các nơi còn lại có ít chum hơn và chưa rà soát hết bom mìn. Bởi vậy nên vẫn đang trong giai đoạn khai thác. Vào ngày 14/5/2019, cánh đồng chum đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới thứ 3 của Lào.
>> Xem thêm: Tháp Thạt Luổng - kì quan Phật giáo tại Lào
Khám phá cánh đồng chum cổ hàng ngàn năm
Đặc điểm của cánh đồng chum
Các nhà khảo cổ đã phát hiện ra hơn 90 địa điểm tại tỉnh Xiêng Khoảng xuất hiện những chiếc chum đá. Trong đó cao nguyên Mương Phuôn có đến những 52 điểm. Mỗi điểm tập trung từ một cho tới hàng trăm chiếc chum.
Nhìn từ xa, cánh đồng chum cổ trên cao nguyên Bắc Lào trông giống hệt một bàn cờ. Trong đó, những chiếc chum là các quân cờ khổng lồ được sắp xếp không theo quy luật. Có những chiếc trồi hẳn lên, có cái lại nửa nổi nửa chìm dưới đất. Nhìn chung chúng đều được tạo từ sa thạch chứa mica và thạch anh fenspat. Chúng có hình trụ và đáy lớn hơn miệng, có chiều cao và đường kính từ 1 - 3m.
Cánh đồng chum giống hệt một bàn cờ
Hầu hết những chiếc chum không có dấu vết trang trí, ngoại trừ một cái duy nhất ở cụm số 1 được chạm nổi hình người ếch bên ngoài. Cách trang trí này có nhiều tương đồng với bức tranh trên đá tại Hoa Sơn (Trung Quốc). Nó được khắc hình một người đang giơ hai cánh tay lên, đầu gối gập.
Do gần như toàn bộ chum tại đây đều có miệng nên người ta cho rằng ban đầu chúng có nắp đậy. Điều này chỉ suy đoán sở dĩ rất ít nắp chum được tìm thấy là do chúng có vật liệu dễ hỏng. Trên những chiếc hiếm hoi còn xót lại được phát hiện ở cụm 52, các nhà khảo cổ đã ghi nhận chúng được chạm khắc hình các loại động vật như khỉ, hổ và ếch.
Nguồn gốc thú vị về cánh đồng chum
Cánh đồng chum nói riêng và toàn bộ chum đá trên địa bàn Xiêng Khoảng nói chung được xác định đã tồn tại từ 1500 - 2000 năm và được làm bởi bộ phận người nói tiếng Môn - Khmer. Các nhà khảo cổ và nhân loại học cũng cho rằng các chum đá có thể đã được sử dụng để chứa thực phẩm hoặc đựng di cốt vào thời tiền sử.
Theo thông tin từ Avitour, cánh đồng chum chứa đựng nhiều huyền thoại thú vị. Một trong những huyền thoại nổi tiếng nhất là những người khổng lồ từng sinh sống ở đây. Theo truyền thuyết, những chiếc chum đá mà chúng ta thấy ngày nay chính là vật dụng quen thuộc của những người khổng lồ đó. Chúng được sử dụng trong cuộc sống hàng ngày của họ.
Ngoài ra, còn có truyền thuyết về vị vua cổ đại tên Khun Cheung. Theo truyền thuyết này, sau khi đánh bại quân xâm lược trong một trận chiến lớn, vua Khun Cheung đã ra lệnh tạo ra những chiếc chum lớn. Chúng dùng để ủ men và nấu rượu mừng chiến thắng. Những chiếc chum đá khổng lồ này đã trở thành biểu tượng của sự chiến thắng và niềm vui. Chúng được dùng để tổ chức những buổi tiệc ăn mừng chiến công vang dội. Những câu chuyện này không chỉ làm tăng thêm sự kỳ bí và hấp dẫn cho cánh đồng chum. Chúng còn giúp du khách hình dung rõ hơn về lịch sử và văn hóa phong phú vùng đất này.
Cánh đồng chum sau khi trải qua những năm dài bom Mỹ
Cánh đồng chum sau khi trải qua những năm dài bom Mỹ
Trong thời kỳ chiến tranh kéo dài từ 1964 - 1973, không quân Mỹ đã rải xuống khu vực cánh đồng chum cả triệu tấn bom đạn. Chúng biến nơi đây thành tử địa dành cho các nhà khảo cổ học. Cũng do chiến tranh liên miên mà cánh đồng này bị quên lãng trong thời gian dài. Năm 1989, khi Lào mở cửa đón khách du lịch trở lại thì nơi đây mới có hình bóng của con người. Tuy nhiên, để có một điểm tham quan nổi tiếng như ngày nay, ban quản lý đã phải đầu tư thời gian và công sức để rà soát gỡ bỏ bom mìn, trả lại cho nơi đây vẻ đẹp yên bình, toàn vẹn nhất.
>> Xem thêm: Vi Vu đất nước Vạn Tượng Lào | HÀ NỘI – XIÊNG KHOẢNG – LUANG PRABANG – VIÊNG CHĂN – PAKXAN – HÀ NỘI
Kết luận
Nguồn gốc của những chiếc chum rải rác khắp tỉnh Xiêng Khoảng vẫn còn là dấu hỏi lớn. Nhưng chính nhờ sự bí ẩn này đã tạo nên sức hút cho cánh đồng chum cổ. Điều này biến nơi đây thành điểm du lịch "có 1 không 2" tại vùng đất phía Bắc nước Lào. Với vẻ đẹp bí ẩn chứa nhiều điều chưa có lời giải đáp, cánh đồng chum xứng đáng là điểm tham quan để bạn cùng Avitour trải nghiệm.
Mọi thắc mắc vui lòng liên hệ:
Số 46 Cù Chính Lan, Khương Mai, Thanh Xuân, Hà Nội
Tel: 024 5678 3838 - Hotline 24/7 19004623
Web: www.dulichavitour.com - www.avitour.com.vn
